Do 25 września 2024 roku wszystkie firmy muszą wdrożyć przepisy ustawy o ochronie sygnalistów, implementującej dyrektywę UE w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa. Nowe regulacje mają na celu ochronę sygnalistów – osób zgłaszających naruszenia prawa w miejscu pracy.

Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 i wprowadza kompleksowe zasady ochrony sygnalistów (Dz. U. poz. 928) w Polsce w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Ustawa reguluje warunki objęcia ochroną osób zgłaszających naruszenia, zasady ustalania procedur wewnętrznych, a także środki ochrony dla sygnalistów. Przepisy te dotyczą pracowników zarówno sektora prywatnego, jak i publicznego, którzy zgłaszają naruszenia prawa, niezależnie od formy zatrudnienia.
W ustawie zostały uregulowane:
warunki objęcia ochroną sygnalistów zgłaszających lub ujawniających publicznie informacje o naruszeniach prawa;
środki ochrony sygnalistów zgłaszających lub ujawniających publicznie informacje o naruszeniach prawa;
zasady ustalania wewnętrznej procedury zgłaszania informacji o naruszeniach prawa i podejmowania działań następczych;
zasady zgłaszania informacji o naruszeniach prawa organowi publicznemu;
zasady ujawnienia publicznego informacji o naruszeniach prawa;
zadania Rzecznika Praw Obywatelskich związane ze zgłaszaniem informacji o naruszeniach prawa;
zadania organów publicznych związane ze zgłaszaniem informacji o naruszeniach prawa i z podejmowaniem działań następczych.
Sygnaliści, którzy zgłoszą naruszenia, są chronieni przed działaniami odwetowymi. Pracodawca nie może m.in. odmówić zatrudnienia, zwolnić, obniżyć wynagrodzenia ani stosować mobbingu wobec sygnalisty. W przypadku naruszenia tych przepisów sygnalista ma prawo dochodzić odszkodowania, wynoszącego nie mniej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej.
Prawa przysługujące sygnalistom:
- Ochrona przed odwetem: Pracodawcy nie mogą stosować działań odwetowych wobec sygnalistów, takich jak mobbing, dyskryminacja czy obniżenie wynagrodzenia.
- Współpraca z Rzecznikiem Praw Obywatelskich: Sygnaliści będą mogli składać wnioski do Rzecznika Praw Obywatelskich, który będzie ich wspierał.
- Gwarancja odszkodowania: W przypadku naruszeń przepisów, sygnaliści będą mogli dochodzić odszkodowania.
Procedura dokonywania zgłoszeń w firmie
Sygnalista może dokonać zgłoszenia wewnętrznego, zewnętrznego lub publicznego. Zgłoszenia wewnętrzne są kierowane do pracodawcy, zewnętrzne do organów publicznych, a publiczne – do opinii publicznej. Pracodawcy muszą opracować procedury zgłoszeń wewnętrznych, obejmujące m.in. wyznaczenie jednostki odpowiedzialnej za przyjmowanie zgłoszeń oraz podejmowanie działań następczych.
Utrudnianie zgłoszeń naruszeń lub stosowanie działań odwetowych wobec sygnalistów to przestępstwa zagrożone grzywną, ograniczeniem wolności lub karą więzienia do roku. Przewidziane są również kary grzywny za brak ustanowienia procedur zgłoszeń wewnętrznych lub ich niezgodność z wymogami ustawy.
Firmy mają czas do 25 września 2024 roku na wdrożenie nowych przepisów. Już teraz warto rozpocząć prace nad procedurami wewnętrznymi, aby dostosować działalność do wymogów ustawy o ochronie sygnalistów i uniknąć sankcji.
Treść ustawy dostępna pod adresem: https://orka.sejm.gov.pl/proc10.nsf/ustawy/317_u.htm
You must be logged in to post a comment.